GÜZEL TÜRK TANRIÇASI; UMAY
Güzelliğin sembolü, Sümer ve Yunan mitlerindeki Afrodit’e yani gezegen Venüs’e benzeyen Umay Ana diğer bir adıyla Ayzıt…
Bu Türk Tanrıça, süt gölünden getirdiği süt damlalarını yeni doğan bebeklerin ağızlarına damlatır ve onlara ruh vererek anne ile bebeği üç gün boyunca kızıl yayıyla korur. Koruyuculuğu ergenliğe kadar da devam edebilir. Bebeğin gülümsemesi Umay’la birlikte olduğuna işarettir. Ruh vermiştir bebeğe Umay. Umay Ana ile anne rahmindeki bebek bir aradadır hep. Hatta bebek doğduğunda korkarak Umay Ana’ya baktığında “seni ben ve annen koruyacak” der. Doğacak bebekleri dahi belirleyen Umay Ana, henüz doğmayan bebeklere de mutluluk veren bir Tanrıçadır.
Umay Ana bazen korkunç bir biçimde yeni doğan bebeklerin karşısına çıkar ve hastalıklarla boğuşmasına da sebep olur. Hatta bazen de hayatını kaybetmelerine neden olur bebeklerin. Bebek, uykusunda Umay Ana’ya gülümser ise onun koruması altında demektir. Eğer uyurken huysuzlanır ve korkarsa, Umay Ana’nın o bebeği korumadığına inanılır. Doğumdan sonra bebeğin aylarca yaşadığı plasentanın, doğumdan bir süre sonra dışarı çıkaran Tanrıdır Umay Ana. Dışarı çıkan parçanın kutsal olduğuna inanıldığı için onu hiç kimsenin ayak basamayacağı ıssız bir yere gömülmesini ister. Bu plasentaya oturan ve bebeği olmayan kadınlara, Umay Ana tarafından çocuk bahşedileceği söylenir. Kadınları, hayvan ve yavrularını; ayrıca doğayı da korur.
Umay, Gök Tanrı’nın kızı, hayat ağacının da sahibi olarak bilinir. Hayat ağacı; dünyanın yaratılışından yer ile gök arasında ruhsal bağlantıyı sağlayan kutsal bir ağaç olarak da görülür Türklerde. Kuğu kuşları Umay Ana’nın simgesi olup kutsal bir kuz kuğu sayılır, zarar da verilemez. Beyaz tülünü giyince kuğu; çıkarınca da kız oluverir. Gökkuşağı ile gümüş tüylü bir kısrak suretinde iner gökten. Yele ve kuyruklarını bir kanat misali kullanır. Bazen zarif bir at bazen de bir kuş gibi iner dünyaya. Bu kuş cennet kuşu olan Huma’dır.
Şaman dualarında ise başında ak gökten ak bir kalpak, çıplak omuzlarında ak gökten bir atkı, baldırına kadar siyah bir çizme olduğu; ormanda dolaşarak bir kayaya da yaslanıp uyuduğu söylenir güzel Tanrıçanın…
Dünyaya bereket getirir, tüm insanlığa yardım edip mutluluk verir. Etrafına ışık saçıp gökyüzünde yaşar. Güneş Tanrısı Koyaş’ın kızıdır Umay. Açık renkli, güzel ve dağınık saçları ile dünyayı aydınlatan samuray kuşunun iyilik gücüne sahiptir Umay. Ölümsüz olan ve geleceği gören Umay, kızını kuğuya çevirip kanatlı atı Ağbuzat ile göğü gezer.
Kızlarının insanlığa yaptığı güzel işlere bakan Umay Ana onlarla hep gurur duymuştur. Kızlarının canla başla insanlığa çalıştığını gördüğünde, onları dünyanın her bir yerinden görünebilmesi için yüksek bir kayaya çevirmiştir. Onlara saygı gösterdiklerinde yalnız kalmaz, kötü olmaz ve zor durumlarda bile yanlış yola sapmazlar insanlar.
